Het Kennemerbataljon. De Geschiedenis van 2-4 R.I. en de inzet in Nederlands-Indië 1945-1948

Direct na de bevrijding van Nederland in mei 1945 werd 2-4 Regiment Infanterie (2-4 R.I.), beter bekend als het ‘Kennemerbataljon’, te Haarlem opgericht met als doel om Nederlands-Indië te bevrijden van de Japanse bezetting. Het bataljon bestond hoofdzakelijk uit voormalige verzetsstrijders die zich als Oorlogsvrijwilligers (OVW’ers) hadden aangemeld.

Het bataljon werd tijdelijk ondergebracht op het complex Sancta Maria te Noordwijkerhout om vervolgens overgebracht te worden naar Wokingham- Easthampstead Park ten zuidwesten van Londen voor een korte training. Op Oudjaarsdag 1945 werden de Kennemers in Southampton op het schip Alcantara ingescheept en werd koers gezet naar het inmiddels ‘vrije’ maar door geweld-geteisterde Nederlands-Indië. De reis liet een diepe indruk achter op de manschappen. Onder druk van de Britse regering mocht het bataljon -net als alle andere Nederlandse eenheden- niet in Nederlands-Indië aan land komen en werd het tijdelijk ondergebracht in Maleisië. Aanvankelijk werd onder moeilijke omstandigheden het bataljon getraind in de tropen en werd het opgenomen in de W-Brigade. Vanaf maart 1946 werden Nederlandse eenheden toegelaten in Nederlands-Indië en werd het Kennemerbataljon te Batavia gelegerd. Vanaf april 1946 tot juni 1947 was 2-4 R.I. vooral actief op West-Java en betrokken bij onder andere Operatie Duck (mei 1946), de bevrijding van de Chinese bevolking te Tjiandjoer (juni 1946) en de beveiliging van de Poentjak-pas. Als onderdeel van de W-Brigade nam het Kennemerbataljon ook deel aan de Eerste Politionele Actie in juli-augustus 1947 met als hoogtepunt het tot stand brengen van een landverbinding met de T-Brigade bij Soebah op Midden-Java begin augustus 1947. Na de Eerste Politionele Actie werd het bataljon vooral ingezet in het gebied Pekalongan-Limpoeng en werden tot april 1948 honderden patrouilles onder zware omstandigheden uitgevoerd. In de loop van 1948 werden de meeste OVW-bataljons gerepatrieerd, zo ook het Kennemerbataljon. Na bijna drie jaar van huis te zijn geweest, konden de Kennemers eind juli 1948 eindelijk weer hun geliefden in de armen sluiten.

Van de meeste oorlogsvrijwilligersbataljons die in Nederlands-Indië actief waren zijn talloze gedenkboeken, bataljonsgeschiedenissen en kronieken verschenen, van sommige zelfs nog tijdens hun verblijf in Nederlands-Indië. Over enkele bataljons echter is tot op de dag van vandaag niet of nauwelijks gepubliceerd. Zo ook het Kennemerbataljon.

Met het boek Het Kennemerbataljon. De geschiedenis van 2-4 R.I. en de inzet in Nederlands-Indië 1945-1948’ vult historicus en auteur Thierry van den Berg (1979) – kleinzoon van een OVW’er van het Kennemerbataljon – deze leemte op en zijn de belevenissen en ervaringen van de Kennemers tussen 1945-1948 op papier gezet en bewaard voor de toekomstige generaties. Belangrijke basis voor het boek is het uitgebreide werk van Martin de Graaf en Rob de Graaf. Beide heren – ook hun vaders dienden in het Kennemerbataljon – verzamelen al jarenlang informatie over het bataljon en hebben talloze reünies georganiseerd. Hierdoor hebben ze duizenden foto’s, documenten en dagboeken van vele Kennemers verzameld en gedigitaliseerd. Een deel hiervan is opgenomen op hun website.

Het uitgebreide boekwerk is rijkelijk geïllustreerd. Met ruim 1.000 foto’s, kaarten, tekeningen en documenten, waarvan een groot deel niet eerder is gepubliceerd, is deze uitgave een must-have voor eenieder die geïnteresseerd is in de (vaderlandse) militaire geschiedenis en de onafhankelijkheidstrijd in Nederlands-Indië.